Saltu al enhavo

Pijuto

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Parto de serio

stelo de Davido  
Judismo

Portalo | Kategorio
Judoj · Judismo · Kiu estas judo
Ortodoksaj · Konservema judismo
Progresiva (Reforma - Liberala) · Ultraortodoksaj
Samarianoj · Falaŝoj · Karaimoj
Etnaj grupoj kaj lingvoj
Aŝkenazoj · Sefardoj · Mizraĥoj
Hebrea · Jida · Judhispana · Geeza
Religio
Dio · Principoj de kredo en judismo · Diaj nomoj
613 micvot · Halaĥa · Leĝaro de Noe
Mesio · Eskatologio
Juda pensado, filozofio kaj etiko
Juda religia filozofio
Cedaka · Musar · Elekteco
Ĥasidismo · Kabalo · Haskala
Religiaj tekstoj
Torao · Tanaĥo · Miŝno · Talmudo · Midraŝo
Tosefta · Miŝne Tora · Ŝulĥan Aruĥ
Siduro · Maĥzoro · Pijuto · Zoharo
La vivciklo, tradicioj kaj kutimoj
Brit mila · Brit ŝalom · Pidjon ha-ben · Simĥat Bat · Bar-micvo
Ŝiduĥ · Nupto · Divorco (Get) · Sepulto
Kaŝrut · Juda kalendaro · Judaj festotagoj
Talito · Tfilino · Cicito · Kipao
Mezuzo · Menorao · Ŝofaro · Sefer Tora
Signifaj figuroj de judismo
Abraham · Isaak · Jakobo · Moseo
Salomono · Davido · Elija · Aaron
Majmonido · Naĥmanides · Raŝi
Baal Ŝem Tov · Gaon de Vilno · Maharal
Religiaj konstruaĵoj kaj institutoj
Templo · Sinagogo · Jeŝivo · Bejt midraŝ
Rabeno · Ĥazan · Dajan · Gaon
Kohen (pastro) · Maŝgiaĥ · Gabaj · Ŝoĥet
Mohel · Bejt din · Roŝ jeŝiva
Juda liturgio
Ŝema · Amida · Kadiŝ
Minhag · Minjan · Nosaĥ
Ŝaĥarit · Minĥa · Ma’ariv · Ne’ila
Historio de judoj
Antikva historio de Izraelo
Historio de judoj en mezepoko
Historio de judoj en novepoko
Proksimaj temoj
Antisemitismo · Holokaŭsto · Israelo
Filosemitismo · Cionismo
Abrahama religio

PijutoPijut (plurale pijjutimpijutim, en hebrea פִּיּוּטִים / פיוטים, פִּיּוּט / פיוט [piˈjut, pijuˈtim]; el la greka ποιητής poiētḗs "poeto") estas Juda liturgia poemo, kutime planita por esti kantita, ĉantita aŭ deklamita dum la religiaj servoj. Pijjutim estis verkitaj ekde epoko de la Templo. Plejt pijjutim estas en HebreaAramea, kaj plej sekvas iun poezian skemon, kiel akrostikon sekvante la ordon de la Hebrea alfabeto aŭ literumante la nomon de la aŭtoro.

Multaj pijjutim estas familiaraj en regulaj okazoj de la sinagogaj servoj. Ekzemple, la plej bone konata pijuto povas esti Adon Olam ("Mastro de la mondo"), foje (sed preskaŭ certe erare) atribuita al Solomon ibn Gabirol en Hispanio en la 11a jarcento. Ties poezia formo konsistas el ripetita ritma modelo de mallonga-longa-longa-longa (tiel nomita hazaja metriko), kaj estas tiom ŝatata ke ĝi estas ofte kantata en la konkludo de multaj sinagogaj servoj, post la rita nokta dirado de la Ŝema Izrael, kaj dum la matena ritaro surmeti la tefilinojn. Alia tre ŝatata pijuto estas Jigdal ("Dio estu sanktigita"), kiu estas bazita sur la Principoj de kredo en judismo disvolvigitaj de Maimonido.

Gravaj fakuloj nuntempaj de pijuto estas Ŝulamit Elizur kaj Josef Ĝahalom, ambaŭ de la Hebrea Universitato.

La verkisto de pijuto estas konata kiel pajtanpajjetan (פייטנ); plurale pajtanim (פייטנים).